Serwis poświęcony przyrodzie województwa podkarpackiego

Aktualności

W jaki sposób możliwa jest ptasia nawigacja?

12-05-2017

Wędrówki ptaków to fenomen natury, który wzbudza respekt. Szczególnie jeśli uświadomimy sobie jakie trasy i odległości przebywają skrzydlaci podróżnicy, jak wielki jest to wysiłek, ile wymaga przygotowań, niezwykłych umiejętności i odwagi, oraz jak wiele niebezpieczeństw czyha po drodze. Już sama decyzja o momencie wylotu ma strategiczne znaczenie – złe odczytanie warunków pogodowych ptaki mogą przypłacić życiem. 

  
Migracje to dla ptaków  ogromne wyzwanie, aby zwiększyć szanse powodzenia, do podróży trzeba się dobrze przygotować. Ptaki przed wędrówką muszą zgromadzić zapasy tłuszczu, który będzie cennym źródłem energii podczas lotu, dlatego intensywnie żerują – szczególnie gatunki  odbywające najdłuższe przeloty – niektóre potrafią nawet  podwoić masę swojego ciała. Pomyślność wędrówki zależy od stanu upierzenia. To pióra umożliwiają ptakom przetrwanie ekstremalnych temperatur, chronią przed deszczem i zapewniają siłę nośną. W zależności od gatunku i warunków terenowych ptaki wędrują dniem lub nocą. W ciągu dnia wędrują ptaki oswojone z otwartą przestrzenią, potrafiące umknąć w powietrzu atakom drapieżników, lub gatunki leśne (np. sikory czy raniuszki), które lecąc na małych wysokościach, w przypadku zagrożenia mogą szybko ukryć się w zadrzewieniach.  Wędrując nocą  ptaki unikają zagrożeń ze strony dziennych ptaków drapieżnych, ponadto lecąc w powietrzu chłodniejszym i bardziej wilgotnym zmniejszają utratę wody, co ma szczególne znaczenie przy pokonywaniu miejsc  tak nieprzyjaznych jak  pustynie.


Największym wyzwaniem dla ptaków migrujących jest utrzymanie kursu. Lecąc nocą ptaki orientują się względem położenia gwiazd, za dnia kierują się położeniem słońca. Część gatunków potrafi nawet rejestrować pole magnetyczne ziemi dzięki maleńkim ziarenkom magnetytu w głowach. Gdy młodsze ptaki nauczą się już trasy przelotu od starszych i doświadczonych ptaków, są wówczas w stanie pokonywać ją z powodzeniem same. Większość gatunków  zatrzymuje się po drodze, by odpocząć i przybrać na wadze. Często  dążą do ściśle określonych miejsc – tzw. ostoi.


Ptaki wędrowne są w wielu rejonach świata obiektem polowań. Myśliwi oraz kłusownicy chwytają albo zabijają ptaki gromadzące się na ostojach, w tym gatunki zagrożone wyginięciem i objęte ścisłą ochroną. Tylko w krajach otaczających Morze Śródziemne ginie rocznie podczas wędrówek nawet 250 mln ptaków! Polowania na ptaki wędrowne odbywają się również w Polsce – corocznie podczas jesiennych przelotów ginie u nas wg oficjalnych statystyk 15 tysięcy  gęsi. Niechlubną praktyką są polowania na granicy obszarów chronionych, gdzie myśliwi czekają na wylatujące z ostoi ptaki.


12 maja obchodzony jest Światowy Dzień Ptaków Wędrownych. Celem święta jest promowanie  ochrony wędrujących ptaków na całym świecie, szczególnie tych zagrożonych wyginięciem.


Źródła: Ekokalendarz, Jestem na ptak

Fot. I.Muzyka, M.Sebastianka

 

wstecz

Strona internetowa opracowana w ramach projektu "Zielone Podkarpacie", dzięki wsparciu udzielonemu przez Islandię, Liechtenstein, i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków MF EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także ze środków budżetu RP w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.

Strona została rozbudowana w ramach projektu "Tropem karpackich żubrów" współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013.

Strona została rozbudowana w ramach projektu "Zielone Podkarpacie - popularyzacja różnorodności biologicznej w wymiarze ekosystemowym" który korzysta z dofinansowania w kwocie 896 496 zł pochodzącego z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG.

Strona została rozbudowana w ramach projektu "Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej - korytarze migracyjne" realizowanego przy wsparciu Szwajcarii w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi UE.

Copyrights 2015. Zielonepodkarpacie.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone. projekt i realizacja: ideo