Orlik krzykliwy

Lokalizacja: Wołosate, gm. Lutowiska, powiat bieszczadzki

Cel utworzenia: Ścieżka prowadzi na najwyższy szczyt polskiej części Bieszczadów – Tarnica (1346 m n.p.m.), ukazując po drodze walory przyrodnicze Bieszczadzkiego PN.

Wskazówki dojazdu samochodem/autobusem: Dojazd komunikacją publiczną od strony Cisnej (w sezonie letnim) i Ustrzyk Dolnych w kierunku Ustrzyk Górnych, a następnie Wołosatego. Dojazd samochodem podobnie. Parking w Wołostem znajduje się przy drodze głównej i jest wyraźnie oznakowany.

Długość trasy/czas przejścia: 4,5km/3 h

Infrastruktura turystyczna i oznaczenie ścieżki: Przy wyjściu na ścieżkę znajduje się parking. Dostępna jest wiata odpoczynkowa oraz ławki na ścieżce i na szczycie Tarnicy. Ponadto przy stromych podejściach są schody i poręcze. Ścieżka opatrzona jest tablicami informacyjnymi oraz przystankami w postaci małych tablic umieszczonych na drewnianych słupkach, z numerami kolejnych przystanków i symbolem ścieżki. Ścieżka prowadzi wzdłuż górskiego szlaku turystycznego koloru niebieskiego i żółtego.

Opis trasy: Przystanki nr 1, 2 i 3 mówią o historii wsi Wołosate oraz zachowanym po dziś śladom w postaci roślinności. Na dawnym cerkwisku pośród kilku zachowanych kamiennych nagrobków i kamiennej podmurówki po cerkwi rośnie ok. 30-letni jawor, w runie rośliny ozdobne – smotrawa okazała i chaber miękkowłosy. W kilku miejscach zostały posadzone stare odmiany drzew owocowych, odsłonięto piwniczkę i studnię. Można także obejrzeć układ dawnej wsi na oddzielnej tablicy przy szlaku. Na przystanku nr 4 omówione piętra roślinno-klimatyczne Bieszczadów, których jak się okazuje są trzy – pogórze, regiel dolny i połoniny. Na przystanku nr 5 poznajemy rośliny wilgotnej łąki (m.in. knieć błotna, sit rozpierzchły, wiązówka błotna), zaś na przystanku nr 6 zwierzęta zamieszkujące oczko wodne (m.in. kumak górski, traszka karpacka i traszka górska). Wędrując dalej przez drewniany mostek na przystanku nr 7 poznajemy roślinność rosnącą przy potoku, m.in. wierzby - krucha, purpurowa i szara. Przystanek nr 8 i 9 poświęcone są wtórnej sukcesji lasu na gruntach porolnych. Z kolei przystanek nr 10 położony jest przy „carynce”, czyli półnaturalnej łące kośnej, jak ją określali dawni mieszkańcy tych gór. Z kolei na przystanku nr 11 można zapoznać się z zasadami jakie obowiązują w strefach ochrony ścisłej i częściowej na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Przystanek nr 12 omawia przyczyny powstania tzw. sztucznych drzewostanów świerkowych, zaś  przystanku nr 13 wyjaśni genezę  „zgryzowych form buków”. Na przystanku nr 14 znajdują się informacje o lekkonasiennych gatunkach drzew, a wpływ zachowania turystów na stan szlaków wyjaśniają przystanki nr 15 i 16. Wtórnej sukcesji lasu na  śródleśnej polanie poświęcony jest przystanek nr 17, natomiast przystanek nr 18 skupia się na tematyce lasu pierwotnego. Zjawisko procesów glebowych i morfogenetycznych zostaje wyjaśnione na przystanku nr 19. Przystanki nr 20 i 21 wyjaśniają z punktu widzenia historycznego i przyrodniczego powstanie górnej granicy lasu i połonin. Proces powstawania grechotów skalnych jest omówiony na przystanku nr 22. Na przełęczy pod Tarnicą znajduje się przystanek nr 23, zaś wędrując dalej natrafiamy na wysokogórskie bażyniska oraz rozwalisk skalne (przystanek nr 24). W końcu osiągamy szczyt Tarnica (przystanek nr 25), na którym znajduje się metalowy krzyż poświęcony Janowi Pawłowi II. Przedstawione są tu także rzadkie gatunki muraw alpejskich jakie tu występują.

Ciekawostka: Symbolem ścieżki jest orlik krzykliwy. Jest to gatunek dużego, wędrownego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych.  W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy, głównie na wschodzie i północy, a jego populację szacuje się na 2300-3300 par. To ptak wędrowny - przeloty wiosenne mają miejsce w kwietniu, a jesienne od sierpnia do września.

Informacja: Ze względu na walory przyrodnicze w postaci bogatej flory na ścieżce, warto ją odwiedzić w okresie wegetacyjnym od wiosny do jesieni. Wszystkie 25 przystanków jest dokładnie opisanych w przewodniku po ścieżce, który można nabyć w punkcie kasowym lub Ośrodku Informacji i Edukacji Turystycznej BdPN w Lutowiskach.

Fot. M.Jedynak, A. i D. Nowak