Zielone podkarpacie / Rezerwaty przyrody / Szachownica kostkowata w Stubnie

Serwis poświęcony przyrodzie województwa podkarpackiego

Szachownica kostkowata w Stubnie

Strona główna / Rezerwaty przyrody / Szachownica kostkowata w Stubnie

SZACHOWNICA KOSTKOWATA W STUBNIE

Utworzony został w roku 2001, na powierzchni 13,63 ha, we wsi Stubno (gmina Stubno), w powiecie przemyskim.

Rezerwat położony jest na wilgotnych łąkach, ma kształt prostokąta, jego granice na całej długości przebiegają rowami melioracyjnymi. Powstał w celu ochrony stanowiska szachownicy kostkowatej, rośliny wyglądem przypominającej małego tulipana z kwiatem zwróconym ku dołowi. Nazwa powstała od charakterystycznych kwadratowych plamek na płatkach. Jeszcze na początku XX wieku występowała ona w Polsce w dwóch regionach: na terenie Wielkopolski i Pomorza Zachodniego (ostatnia populacja na wyspie Uznam zanikła w latach 60. ubiegłego wieku) oraz w Kotlinie Sandomierskiej. Przed laty szachownicę można było spotkać na wielu wilgotnych łąkach w dolinie Sanu. Dzisiaj w Polsce na stanowiskach naturalnych można zobaczyć ją tylko w Kotlinie Sandomierskiej nad rzeką Wisznią w okolicach Starzawy i Stubna oraz nad Wiarem w okolicy Przemyśla. W Polskiej Czerwonej Księdze Roślin szachownicę kostkowatą określa się jako gatunek krytycznie zagrożony. Większe skupiska tej rośliny możemy zobaczyć już tylko na Ukrainie. Wyróżnia się niezwykłą urodą, z małej cebulki wyrasta na 15-40 cm łodyżka z kilkoma równowąskimi liśćmi, na szczycie z jednym zwisłym kwiatem. Roślina ta zakwita po raz pierwszy po 5 lub 6 latach od wykiełkowania. Rośnie na wilgotnych, okresowo zalewanych łąkach ostrożniowych, na czarnych ziemiach zdegradowanych o odczynie słabo kwaśnym lub madach próchniczych. Prawdziwym zagrożeniem dla niej jest osuszanie łąk. Przez Polskę przebiega północna granica naturalnego zasięgu szachownicy.

Szachownica kostkowata w...

Największy obszar w rezerwacie zajmuje zespół umiarkowanie wilgotnej łąki (83,7%), następnie turzycowisko z dominującą rolą turzycy brzegowej (15,3%) oraz najmniejszy zespół – trzcinowisko występujące na brzegach rowów melioracyjnych stanowiących granicę obszaru z liczną trzciną pospolitą (1,0%). Zinwentaryzowano łącznie 100 gatunków roślin. Szczególnie warto odwiedzić rezerwat wczesną wiosną (koniec kwietnia i początek maja), by móc podziwiać kwitnącą szachownicę oraz pełniki europejskie, a jesienią – kwitnące zimowity jesienne. W okresie kwitnienia średnio na 1 m2 znajduje się od 5 do 10 egzemplarzy szachownicy, ale znajdowano też miejsca z 30 osobnikami.

Prowadzona jest tu standardowa gospodarka łąkowa. Wykonywane zabiegi polegają na wykaszaniu łąki raz lub dwa razy w roku, dzięki czemu ogranicza się sukcesję i powstrzymuje presję ekspansywnych gatunków, głównie traw i turzyc. Dzięki tym zabiegom gatunek nie jest zagrożony, a jego populacja nie wykazuje tendencji spadkowych. Faunę reprezentują liczne gatunki zwierząt. Z ssaków występują tu: karczownik ziemnowodny, mysz polna i zaroślowa, zając szarak, gronostaj i sarna. Szczególnie bogata jest awifauna, pełna lista obejmuje ok. 200 gatunków ptaków znajdujących tu znakomite warunki lęgowe i bogatą bazę pokarmową. Dostrzec można większość rodzimych gatunków ptaków wodno błotnych: kormorana błotnego, bociana czarnego i białego, czaplę siwą i białą, żurawia, derkacza, brodźca krwawodziobego i piskliwego, rycyka, krzyżówkę, świergotkę, trznadlai szereg innych.

Z płazów zaobserwowano: żabę moczarową i wodną, kumaka nizinnego, ropuchę szarą i traszkę zwyczajną. Gady chronione to przede wszystkim jaszczurka żyworodna, zaskroniec i żmija zygzakowata.

Szachownica kostkowata,...

Zimowit jesienny, fot....

Żaba moczarowa, fot....

Strona internetowa opracowana w ramach projektu "Zielone Podkarpacie", dzięki wsparciu udzielonemu przez Islandię, Liechtenstein, i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków MF EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także ze środków budżetu RP w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.

Strona została rozbudowana w ramach projektu "Tropem karpackich żubrów" współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013.

Strona została rozbudowana w ramach projektu "Zielone Podkarpacie - popularyzacja różnorodności biologicznej w wymiarze ekosystemowym" który korzysta z dofinansowania w kwocie 896 496 zł pochodzącego z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG.

Strona została rozbudowana w ramach projektu "Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej - korytarze migracyjne" realizowanego przy wsparciu Szwajcarii w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi UE.

Copyrights 2015. Zielonepodkarpacie.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone. projekt i realizacja: ideo