Czasopismo "Biznes i Etos"

Czasopismo będzie zawierało w sobie artykuły dotyczące styku działań związanych z ochroną przyrody i działalnością gospodarczą człowieka (zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju) ze szczególnym uwzględnieniem obszarów chronionych w woj. podkarpackim oraz wywiady z decydentami, osobami odpowiedzialnymi za podejmowanie działań i innymi działającymi w obszarze ochrony przyrody. W czasopiśmie znajdą się relacje ze spotkań mediacyjnych i innych wydarzeń czy publikacji jakie zaplanowane są do realizacji w ramach Projektu.

NA DOBRY POCZĄTEK
Czy można pogodzić ochronę przyrody z działalnością człowieka? Czy ochrona przyrody musi kojarzyć się przeciętnemu zjadaczowi chleba wyłącznie z agresywnymi działaniami ekologów? Czy obszary chronione to tylko ograniczenia, czy jednak również szansa dla lokalnego rozwoju? Jak ważną rolę w skutecznej ochronie przyrody spełnia dialog, integracja i współpraca środowisk mających na nią wpływ? Czy województwo podkarpackie jest pożądaną destynacją dla turysty w kontekście turystyki przyrodniczej? Czy w naszym województwie można mówić o ekologii? Co myślą na ten temat Ci, którzy odpowiadają za ochronę przyrody na Podkarpaciu? Na te i dziesiątki innych pytań postaramy się odpowiedzieć przez najbliższe miesiące wydając kolejne pięć numerów periodyku „Biznes i Etos”, który dotyka „zielonych” tematów związanych z naszym województwem. W każdym z nich znajdzie się miejsce na kilkanaście pytań dla decydentów chroniących przyrodę. Tych z „najwyższych” dyrektorskich stanowisk, ale i tych z poziomu leśniczówek. Jakie zniszczenia w środowisku przyrodniczym generuje wzmożony ruch turystyczny i jak można im zapobiegać? Na te i inne pytania odpowiada Zastępca Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego – dr Tomasz Winnicki. Jakie mamy formy ochrony przyrody i ile ich jest? Warto zapoznać się z tekstem przedstawiającym ochronę przyrody na Podkarpaciu. Następnym ważnym i aktualnym tematem jest sytuacja rzeszowskiego zalewu, którą opowiada profesor Krzysztof Kukuła, hydrobiolog. Dowiemy się również, jak lokalna społeczność może mieć wpływ na swoje „małe podwórko”. Fascynują nas drzewa, szczególnie duże okazy z kilkusetletnim rodowodem. Dlatego też warto zapoznać się z tekstem o naszych wspaniałych drzewach. Zwróćmy również uwagę na ścieżki przyrodnicze w naszym województwie oraz o konieczność dbania o nie. Niech za przykład posłuży zrewitalizowana ścieżka „Winne-Podbukowina” w Bachórcu k. Dubiecka. Ścieżki przyrodnicze odgrywają przecież ważną rolę w edukacji ekologicznej. Również Lasy Państwowe w postaci Leśnych Kompleksów Promocyjnych promują proekologiczną politykę państwa. Jednym z ich zadań jest edukacja leśna społeczeństwa z wykorzystaniem stworzonego zaplecza. Spędzanie wolnego czasu na świeżym powietrzu jest możliwe również dzięki ekomuzeum, których i w naszym województwie jest kilka.

CZY POWSTANIE TURNICKI PARK NARODOWY?

Jeszcze w latach 90. pojawiła się koncepcja utworzenia na terenach Pogórza Przemyskiego Turnickiego Parku Narodowego, chroniącego reliktową Puszczę Karpacką. Projektowany park narodowy miałby się znajdować na terenie części Pogórza Przemyskiego i Gór Sanocko-Turczańskich. Obejmowałby głównie słabo zaludnione, lesiste obszary tzw. państwa arłamowskiego. Ten numer naszego czasopisma poświęcamy głównie tematyce projektowanego Turnickiego Parku Narodowego. Pomysł od lat niezmiennie spotyka się ze sprzeciwem ze strony lokalnych władz. Jedna i druga strona deklaruje dbałość o sprawy ekologii i troskę o lokalną społeczność. Czy możliwy jest między nimi kompromis? Paweł Średziński z Fundacji Dziedzictwo Przyrodnicze opowiada o reliktowej Puszczy Karpackiej, która pod względem przyrodniczym jest drugim takim cennym miejscem w Polsce, zaraz po Puszczy Białowieskiej. Natomiast przedstawiciele lokalnych władz czy PGL LP Nadleśnictwa Bircza odpowiadają, że chronią przyrodę, ale parku narodowego na tym terenie nie chcą. Utworzenie rezerwatu przyrody „Reliktowa Puszcza Karpacka” jest działaniem mającym przyczynić się do zachowania turnickich lasów we właściwym stanie. Nie zabraknie również odniesienia do parków narodowych w Kanadzie, która mimo zajmowania tak ogromnego terytorium, przykłada wielką wagę do zachowania w nienaruszonym stanie swojej przyrody. O ile pod względem całkowitej powierzchni Polska jest 32 razy mniejsza od Kanady, to pod względem powierzchni parków narodowych ustępuje jej drastycznie. Pozostając w tematyce obszarów chronionych na Podkarpaciu, polecamy artykuł dotyczący rezerwatów, które w przeszłości były obszarem intensywnej działalności ludzkiej. Jeden z najładniejszych parków zamkowych w Polce znajduje się w Krasiczynie, u podnóża Pogórza Przemyskiego. Aby dowiedzieć się kto sprowadził tam egzotyczne drzewa i krzewy, polecamy przeczytać artykuł „Piękno zaklęte w zieleni”. Ścieżki dydaktyczne są bardzo ważnym narzędziem wspierającym ochronę przyrody. Pozwalają one na połączenie edukacji przyrodniczej z pasją wędrowania. Przykładem takiej inicjatywy jest utworzenie ścieżki przyrodniczo- historycznej „Olchowiec” w Beskidzie Niskim. Czy można efektywnie prowadzić gospodarstwo rolne i zachować różnorodność biologiczną? Czy biznes turystyczny może rozwijać się na terenach objętych różnymi formami ochrony przyrody? Odpowiedzi na te pytania nie są proste, jednak w tym numerze postaramy się na nie odpowiedzieć. Już tradycyjnie… numer zamkną ostatnie wiadomości z projektu „Razem dla Zielonego Podkarpacia”.

DLACZEGO WARTO CHRONIĆ ZWIERZĘTA?

Przed Państwem kolejny numer czasopisma „Biznes i Etos”, którego tematem jest ochrona zwierząt, a przez to ochrona bioróżnorodności. Różnorodność biologiczna, najprościej rzecz ujmując, to zróżnicowanie wszystkich organizmów żywych występujących na naszej kuli ziemskiej. Dzięki działaniom mającym na celu zwiększenie świadomości na temat bioróżnorodności oraz jej zachowanie podnosimy wartość środowiska. Poruszamy temat bobrów, które są jednym z ciekawszych zwierząt żyjących w naszym kraju i jednocześnie jednym z tych gatunków, które wywołują najpoważniejsze konflikty na linii przyroda-człowiek. Są niesamowitymi inżynierami i hydrotechnikami, jest to jedyne zwierzę (po człowieku) potrafiące na taką skalę kreować środowiskiem. Stąd cały problem. Dzikie zwierzęta od wieków u człowieka wzbudzały strach. Szczególnie dotyczy to dużych drapieżników żyjących w Europie – niedźwiedzia brunatnego, wilka i rysia. W ramach ewolucyjnego i zachowawczego mechanizmu przed tymi gatunkami zapisany został atawistyczny strach przed nimi. Stąd też, te zwierzęta są mocno obecne w świecie legend i wierzeń, z którymi zachęcamy się zapoznać. Polska, w tym Podkarpacie szczyci się występowaniem wszystkich trzech największych drapieżników. Jest to niewątpliwie powód do dumy. Jednak tak duża liczba osobników gatunków chronionych nie u wszystkich znajduje akceptację. Bo co ma powiedzieć hodowca, który straci część stada w jedną noc, czy rolnik, który straci cały plon? Kto odpowiada za te szkody i gdzie je zgłaszać? Odpowiedzi na te pytania udziela w swoim artykule Rzecznik prasowy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Ostoje niedźwiedzia, ale również innych dużych drapieżników, kurczą się w wyniku trwającej od wieków presji człowieka związanej z eksploatacją i fragmentacją lasów, a ostatnio także wzrostu ruchu turystycznego. W ostatnich latach coraz częściej mówi się o potrzebie ochrony korytarzy ekologicznych, czyli obszarów umożliwiających migrację różnych organizmów, w tym zwierząt. Zazwyczaj troszczymy się o ochronę tych gatunków, które są ładne, charakterystyczne i dobrze się kojarzą, ale są jeszcze te „brzydsze” zwierzęta, którym również należy się trochę uwagi. Jedną z najbardziej zagrożonych, w skali Europy, grup kręgowców są płazy, a szczególnie ważne dla ich przetrwania jest ochrona miejsc rozrodu. Rozwój cywilizacyjny spowodował, że wiele gatunków zwierząt dostosowuje się do krajobrazu zmienionego przez człowieka i zasiedlają m.in. budynki mieszkalne. Co zrobić by nie niszczyć ich siedlisk, ptasich lęgów czy zimowisk nietoperzy podczas prac termomodernizacyjnych? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdą Państwo w tym numerze czasopisma. już tradycyjnie… numer zamkną ostatnie wiadomości z projektu „Razem dla Zielonego Podkarpacia”.

Przed Państwem kolejny numer czasopisma „Biznes i Etos”, który rozpoczynamy od idei ochrony przyrody oraz ukazania skutków jej niszczenia. Jeśli komuś wydaje się, że ochrona przyrody jest wymysłem współczesnych ludzi, to oczywiście się myli. Uważa się, że w Europie tradycje ochrony przyrody wywodzą się ze Szkocji, gdzie zapisy jej dotyczące pojawiły się już w 1030 roku. Jak dalej rozwijała się ta idea, dowiecie się Państwo z tego numeru. Dużym problemem jest również susza. Woda słodka to niecałe 3% zasobów naszej planety. Jeszcze mniej jest wody pitnej. Nie pozostaje to bez wpływu na nasze życie. A powierzchnia dotknięta suszą rozrasta się. Jaki procent tych zmian jest konsekwencją naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie, a jaki efektem działalności człowieka? Ptaki są najbardziej zróżnicowaną grupą spośród gromad kręgowców lądowych – istnieje około 10 tys. gatunków ptaków, które zamieszkują ekosystemy na całym świecie. Niestety od wieków są one trzebione na lądzie, morzu i w powietrzu. Rocznie ginie ich kilka milionów. Kto je zabija i dlaczego? Orlik krzykliwy to symbol Magurskiego Parku Narodowego. Jak przedstawia się jego sytuacja w kraju i Beskidzie Niskim? Co decyduje, że właśnie tutaj tak licznie występuje oraz co mu zagraża? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdą Państwo w tym numerze czasopisma.  Żubry to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli naszego kraju w świecie, choć przez bardzo długi okres czasu kojarzone były jedynie z Białowieżą. Również duża populacja tego gatunku żyje w Bieszczadach. O historii sprowadzenia tych zwierząt w 1963 roku w  Bieszczady opowiada Edward Marszałek.  Bieszczady to jeden z najlepiej zachowanych regionów przyrodniczych w Polsce, o czym świadczy istnienie wielu form ochrony przyrody na tym terenie. Jednak znaczący wzrost zainteresowania Bieszczadami niesie ze sobą wiele sytuacji konfliktowych. Główne problemy ochrony tego regionu koncentrują się wokół planowania przestrzennego i zabudowy rozproszonej. Tymczasem przestrzeń jest dobrem ograniczonym, a w Bieszczadach człowiek dzieli ją m.in. z dużymi drapieżnikami, które potrzebują rozległych areałów osobniczych.  Na terenie naszego województwa w ewidencji zabytków znajduje się ponad 450 parków, gdzie zdecydowana większość z nich wymaga prac konserwatorskich. Tylko niewielka część jest zadbana. Jak więc sprostać zahamowaniu degradacji zachowanych zabytkowych założeń parkowo-dworskich i parkowo-pałacowych oraz kto to może zrobić?  W tym numerze znajdą również Państwo artykuł odnoszący się do tematu projektowanego Turnickiego Parku Narodowego, będącego tematem przewodnim poprzedniego numeru czasopisma.  Już tradycyjnie… numer zamkną ostatnie wiadomości z projektu „Razem dla Zielonego Podkarpacia”. 

Przed Państwem kolejny numer czasopisma „Biznes i Etos”, którego tematem są rośliny, które fundamentalna część życia na Ziemi, bez których nie mogłaby istnieć większość innych form życia (w tym człowiek). Świat roślin staje w obliczu licznych zagrożeń w związku z działalnością człowieka. Przekształcanie warunków środowiskowych, fragmentacja siedlisk, introdukowanie organizmów obcych i nadmierna eksploatacja należą do największych problemów w zachowaniu różnorodności roślin. Inwazyjne gatunki obce to jedna z głównych przyczyn stale zmniejszającej się różnorodności biologicznej na świecie. Przez pojęcie „gatunek obcy” rozumie się gatunek introdukowany, czyli przeniesiony, poza naturalny zasięg jego występowania. Nie każdy gatunek obcy stanowi zagrożenie dla rodzimych populacji. Większość z nich przeniesiona do siedlisk naturalnych ginie, bądź jest neutralna. Część jednak, doskonale przystosowana do lokalnych warunków siedliskowych, zacznie się gwałtownie rozmnażać, a sukces reprodukcyjny i duża tolerancja ekologiczna będą sprzyjać ich coraz większemu rozprzestrzenieniu. O barszczu Sosnowskiego, rudbekii nagiej i wielu innych gatunkach opowiada dr Marian Szewczyk. W celu powstrzymania spadku różnorodności roślin podejmowane są liczne inicjatywy. Powstają obszary chronione, banki nasion, podejmowane są działania z zakresu ochrony czynnej, wprowadzane są regulacje prawne chroniące różnorodność gatunkową roślin. Przykładem banku nasion w naszym województwie jest Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, spełniający różnorodne zadania jako: obiekt przyrodniczy, kulturowy, dydaktyczny i naukowy. Zgromadzono tutaj kilka tysięcy gatunków, odmian, form roślin w kolekcjach. Historię tego miejsca opowiada dyrektor - dr Narcyz Piórecki. Wsie zanurzone w bieszczadzkich i beskidzkich lasach należały do miejscowości najbardziej izolowanych. Dlatego tutejsi ludzie w obliczu głodu lub choroby musieli często sięgać do natury, która ich zewsząd otaczała. Sposoby stosowania roślin często związane były z ludowymi wierzeniamii  usłami. Niemniej praktyczne ich użycie było zwykle trafione. Dr Adam Szary zagląda do minionego świata roślinnej medycyny poprzez omówienie gatunków pozyskiwanych w okresie późnego lata i jesieni. Florystycznym symbolem Podkarpacia może być kłokoczka południowa, bo tu właśnie rośnie 90% jej dzikiej populacji na terenie Polski. Tu również bywa szanowana i czczona niemalże. Na Pogórzu, gdzie występuje najliczniej, jest nazywana „różańcowym zielem”. Wspominamy również o potrzebie rewaloryzacji ogrodów i parków historycznych na Podkarpaciu, która wynika przede wszystkim z luki pokoleniowej, gdzie przez znaczną część XX wieku nie prowadzono pielęgnacji ani nie uzupełniono nasadzeń. Już tradycyjnie… numer zamkną statnie wiadomości z projektu „Razem dla Zielonego Podkarpacia”.

EDUKACJA EKOLOGICZNA 

Jednym z najważniejszych problemów współczesnego świata jest ochrona naturalnego środowiska. Człowiek, żyjący początkowo w symbiozie z przyrodą, wraz z rozwojem nauki i techniki zaczął ją przekształcać. Postępująca degradacja przyrody spowodowała, iż w drugiej połowie XX wieku podjęte zostały kompleksowe działania mające na celu ochronę środowiska. Tym samym przyczyniono się w sposób pośredni do ochrony samego człowieka. Podstawą tej działalności powinno być wychowanie ogółu społeczeństwa, które należy rozpoczynać od najmłodszej generacji. Umiejętność właściwego współżycia ludzi z przyrodą należy „zaszczepiać” dzieciom od najmłodszych lat. Aby jednak były one przekonane o konieczności ochrony przyrody, szanowały i doceniały ją - muszą ją poznawać. Aktualnie narasta konieczność przewartościowania postaw człowieka względem przyrody. Dlatego istotną rolę w tym zakresie może spełniać spójny system edukacji i wychowania środowiskowego dzieci i młodzieży. Dlatego tak ważna jest edukacja ekologiczna, czyli koncepcja kształcenia i wychowywania społeczeństwa w duchu poszanowania środowiska przyrodniczego zgodnie z hasłem „myśleć globalnie – działać lokalnie”. O edukacji zarówno lokalnej społeczności, jak i turystów mówi dr Grażyna Holly z Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Edukacja leśna jest nierozerwalnie związana z edukacją ekologiczną i wpisuje się na stałe w zadania realizowane w Lasach Państwowych, którą na terenie naszego województwa opisuje Edward Marszałek. Ważną rolę w edukacji ekologicznej pełnią również organizacje pozarządowe, które realizują różne działania edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Duże znaczenie w edukacji przyrodniczej ma idea ścieżek dydaktycznych, która narodziła się końcem XVIII wieku. Pozwalają one na połączenie edukacji przyrodniczej z pasją wędrowania. Na terenie naszego województwa istnieje bardzo dużo ścieżek, które pomagają zapoznać się najcenniejszymi przyrodniczo obszarami. Tradycyjnie numer zamykają ostatnie wiadomości z projektu „Razem dla Zielonego Podkarpacia”.

Pliki do pobrania

biznes_i_etos_nr_01.pdf

Biznes i Etos nr 1

bie_nr_02.pdf

Biznes i Etos nr 2

biznes_i_etos_nr_03_.pdf

Biznes i Etos nr 3

biznes_i_etos_nr_04.pdf

Biznes i Etos nr 4

biznes_i_etos_nr_05_.pdf

Biznes i Etos nr 5

biznes_i_etos_nr_06.pdf

Biznes i Etos nr 6