Do naszych czasów powstało na  świecie ok. 3000 parków narodowych, w tym ponad 400 w Europie. Zachowują  najcenniejsze przyrodniczo miejsca, w których człowiek nie prowadził żadnej działalności lub tylko nieznacznie zmienił środowisko. Dzięki nim możemy nadal zachwycać się dziką przyrodą, która chroniona jest w ten sposób przed presja człowieka.

 

Park narodowy jest  jedną z najwyższych  form ochrony przyrody – na ściśle określonym obszarze, który wg polskiego prawa nie powinien być mniejszy niż 10 km2, ochronie podlega  cała przyroda ożywiona i nieożywiona – zwierzęta, rośliny, grzyby, ekosystemy i ich wzajemne oddziaływania,  gleba, stosunki wodne i krajobraz. Parki udostępniane są co prawda w celach naukowych, edukacyjnych i turystycznych, ale pod warunkiem, że działania te nie wpływają negatywnie na przyrodę – jej ochrona jest tu bowiem celem nadrzędnym.

 

Ochrona przyrody w parkach narodowych przybiera różną postać. W Polsce, na większości obszarów jest to forma czynna, polegająca na odtwarzaniu przekształconych już siedlisk lub podtrzymywaniu istnienia środowisk, które nie przetrwałyby samodzielnie. Dla przykładu, aby zachować górskie polany Gorczańskiego Parku Narodowego, powstałe kiedyś w wyniku ludzkiej działalności, konieczne jest ich koszenie i odkrzaczanie lub prowadzenie tam wypasu. Podobnie w przypadku podmokłych łąk Biebrzańskiego Parku Narodowego, które niekoszone, porastają wierzbami, olchami, brzozami i trzciną, co powoduje np. wycofywanie się ptaków typowych dla terenów otwartych. A przecież Biebrzański Park Narodowy to jedna z największych w Europie ptasich ostoi. W celu popularyzowania idei czynnej ochrony przyrody terenów bagiennych, organizowane są tu nawet Mistrzostwa Polski w Koszeniu Bagiennych Łąk dla Przyrody,  czyli „Biebrzańskie Sianokosy”. Oprócz profesjonalistów, do zawodów mogą przyłączyć się „okazjonalni kosiarze”, by wspólnie chronić przyrodę i podtrzymywać zanikającą tradycję koszenia podmokłych łąk. Jeśli ktoś cierpi na deficyt ruchu na świeżym powietrzu – można się skusić.

 

W Polsce mamy 23 parki narodowe, które zajmują zaledwie 1 % powierzchni kraju. Chcecie sprawdzić jak wygląda to na tle Europy i świata ? Zajrzyjcie na listę parków narodowych na świecie, można ją filtrować na różne sposoby – to bardzo ciekawe. Wynika z niej np., że w Norwegii jest 36 parków narodowych, obejmujących 6,3% powierzchni kraju, we Francji parki narodowe zajmują 9,5 %, a na Islandii 12 % powierzchni. Zmieniając kontynent – powierzchnia parków narodowych w Belize to aż 38 % i jest ich 56!