CIS POSPOLITY

Cis pospolity (Taxus baccata L.) Jako drzewo dorasta do 12 (wyjątkowo 15) metrów wysokości. Korona przybiera różne kształty, w zależności od warunków otoczenia. Pień ugałęziony niemal od samej ziemi. Młode pędy mają zieloną korę, zaś kora pnia i gałęzi jest czerwonobrązowa, łuszcząca się. Górna strona igieł ciemnozielona, dolna jaśniejsza. Drzewo dwupienne, tzn. że na jednym osobniku mogą  występować kwiaty tylko żeńskie lub tylko męskie. Nasiona dojrzewają w osnówce o średnicy do 10 mm – wpierw są zielone, z czasem brązowieją. Lubi siedliska żyzne. Występuje nielicznie na całej północnej półkuli, w Polsce na izolowanych stanowiskach, czasem tworząc skupienia do kilkuset osobników. Uwaga! Wszystkie części rośliny, za wyjątkiem czerwonej osnówki nasionka, są trujące.

Dla przeciętnego Polaka cis pospolity jest symbolem ochrony gatunkowej roślin tak, jak żubr symbolem gatunkowej ochrony zwierząt. Jest on rzeczywiście drzewem rzadko spotykanym w naszych lasach.Drzewo to, mimo iż należy do iglastych i wiecznie zielonych, bardzo różni się od popularnych jodeł i świerków. Przede wszystkim jest gatunkiem dwupiennym. Oznacza to, że na jednym pniu mogą pojawić się wyłącznie żeńskie albo wyłącznie męskie kwiaty. Każde drzewo ma więc własną płeć: jest „chłopcem” lub „dziewczynką”. Zdarzają się wypadki obojnactwa, ale te potwierdzają tylko powyższą regułę. W stanie naturalnym osiąga zazwyczaj postać drzewa dorastającego do 15 metrów wysokości. Przy rozmnażaniu wegetatywnym przyjmuje formę krzewu i jako taki, tworząc żywopłoty i alejki, jest powszechny w parkach i ogrodach. Wśród drzew wyróżnia się gładką, czerwonoszarą korą, łuszczącą się dużymi płatami. Jest jedynym naszym drzewem iglastym niewykształcającym szyszek. Jego nasionka rosną i dojrzewają w czerwonych osnówkach, po czym spadają na ziemię. Cała roślina, za wyjątkiem tej właśnie osnówki, jest trująca, bowiem zawiera alkaloid – taksynę. Dlatego suszone igły cisa wykorzystywano kiedyś do zatruwania grotów strzał oraz łowienia ryb. Z kory cisa przygotowywano mikstury służące do zwalczania objawów chorób serca i usuwania ciąży. Obecnie znajduje ona zastosowanie w leczeniu chorób nowotworowych. Uzyskiwany z cisa Taksol jest jednym z najbardziej obiecujących leków w tej dziedzinie. Niestety, jest dość kosztowny – produkcja jednej porcji „kosztuje” życie kilku cisów.